Levoča – system umocnień

Adres: Biuro Informacji Miasta Lewocza (IKLE), Námestie Majstra Pavla 58, 054 01 Levoča
E-mail: ikle@levoca.sk
Tel.: +421534513763
GPS: 49.027675, 20.589539 (IKLE)

CENTRUM LEWOCZY

O bogactwie i randze średniowiecznej Lewoczy świadczą przede wszystkim kamienice otaczające rynek (Námestie Majstra Pavla). Pomimo licznych pożarów miejsce to zachowało elementy gotyckie i renesansowe.

Wielki rozkwit nastąpił przede wszystkim dzięki uzyskaniu przywileju, jakim było prawo składu. Ten sam przywilej, uciekając się do pewnego oszustwa, zdobył również Kieżmark, co było przyczyną trwającej 250 lat rywalizacji między miastami. Warto wspomnieć, że Lewocza znajdowała się na tzw. Szlaku Bursztynowym, prowadzącym od Bałtyku do Adriatyku.

Prężnie rozwijający się handel sprawił, że mieszkańcy zaczęli odczuwać potrzebę ochrony. Po to właśnie zbudowano system umocnień wokół całego miasta. W czasach największego zagrożenia system ten składał się z piętnastu baszt. Do naszych czasów zachowało się tylko sześć, z czego trzy stanowią bramy: Koszycka, Polska i Menhardzka. Nazwa ostatniej z nich pochodzi od niemieckiej nazwy pobliskiej wsi – Menhard (słowacki Vrbov, polski Wierzbów).

PAŁAC THURZONÓW

Do kupca handlującego metalami, zwłaszcza zaś miedzią, należał dom numer 7 przy lewockim rynku. Nietrudno zauważyć, że jest to najbardziej okazały budynek, z bogato zdobioną renesansową attyką i sgraffitowymi zdobieniami. Rodzina Thurzonów szczodrze wspierała rozwój szkolnictwa, kultury i sztuki, przyczyniając się do ogólnego rozkwitu.

INNE CIEKAWE KAMIENICE

O przeszłości Lewoczy dowiadujemy się przede wszystkim z kroniki Gaspara Haina, który swój dom przekazał luteranom i powstało w nim liceum ewangelickie. Obecnie w tym pięknym budynku mieści się oddział Słowackiego Muzeum Narodowego.

Dobudowę bazyliki św. Jakuba stanowi biblioteka Henckla, która prawdopodobnie jest pierwszą tego typu placówką na Słowacji. W czasach swojego powstania posiadała wszystkie pisma Marcina Lutra i dzieła Melanchtona z własnoręczną dedykacją.

Kupiec europejskiego formatu kazał przebudować pierwotny budynek na Pałac Schwaba. W okresie rekatolicyzacji w tym niezwykłym miejscu z pięknym dziedzińcem arkadowym odbywały się liturgie ewangelickie.

Za najbogatszego mieszczanina uchodził Sebastian Krupek, którego rodzina przybyła do Lewoczy z Krakowa. Jego dom, mieszczący się przy rynku pod numerem 44, przykuwa uwagę bogatą przestrzenną dekoracją elewacji.

Któż by nie słyszał o dziele Jana Amosa Komeńskiego zatytułowanym Orbis Pictus? Rozprawa w czterech wersjach językowych zdobiona drzeworytami ukazała się nakładem drukarni Brewera, która działała w Lewoczy nieprzerwanie przez prawie 125 lat od 1624 roku. W warsztacie drukarskim z epoki przy rynku pod numerem 26 ujrzał światło dzienne kancjonał Jerzego Trzanowskiego Cithara Sanctorum.

Główny plac Lewoczy otacza ponad sześćdziesiąt kamieniczek. W jego centralnej części poza kościołem ewangelickim, ratuszem i bazyliką św. Jakuba znajduje się park miejski. Powstał on z inicjatywy kapitana Arthura Wildburga w 1835 roku. W owym czasie Lewocza straciła znaczenie handlowe, a plac targowy zastąpiono aleją spacerową z altanką.

OKOLICE LEWOCZY

Kolejnymi przystankami na szlaku spiskich skarbów są Zamek Spiski i Spiska Kapituła (19 km).  Niezwykle urokliwy Kieżmark (28 km) również może się poszczycić ciekawą historią, która ściśle wiąże się z dziejami Lewoczy.